Στούρε Λιννέρ (Sture Linnér)

Άγνωστοι ευεργέτες του τόπου

Μεγάλος άνθρωπος είναι μονάχα κείνος
που κάτι πιο μεγάλο του αγαπάει.

                   Πέτρος Βλαστός (1879-1941)

   Είναι ιστορικός κανόνας, οι άδολοι και τελικά οι πραγματικοί ευεργέτες ενός τόπου να παραμένουν αφανείς και άγνωστοι. Είναι μια προσφορά χωρίς αντάλλαγμα, εφόσον είναι το πλεόνασμα της αγάπης για κάποιες αξίες, με κορυφαία τον άνθρωπο. Απ’ όλες τις ηπείρους της Γης, υπήρξαν παραδείγματα ευαίσθητων ανθρώπων (συνήθως με πνευματική καλλιέργεια) που ανταποκρίθηκαν - και μερικοί θυσιάστηκαν - σε σκληρές περιόδους της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Στα κατοχικά χρόνια 1942-44, την επισιτιστική βοήθεια στην Ελλάδα, μέσω του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, ανέλαβε ομάδα Σουηδών. Στη Λαμία και την ευρύτερη περιοχή της, την ευθύνη είχε ο ελληνιστής και διπλωμάτης Στούρε Λιννέρ.

   Γεννήθηκε το 1917 στη Στοκχόλμη. Γοητεύτηκε από την αρχαία ελληνική ιστορία και πολιτισμό, ώστε να σπουδάσει Αρχαία Ελληνικά στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης. Τότε ήρθε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Η Σουηδία ήταν ουδέτερη χώρα και δεν είχε εμπλοκή σ’ αυτόν. Ο ελληνικός αγώνας κατά των Ιταλών θαυμάστηκε απ’ όλο τον κόσμο.

   Ήρθε όμως η Κατοχή, από τον Απρίλιο του 1941. Οι Γερμανοί κατακτητές, χωρίς την απαραίτητη επιμελητεία και παραβιάζοντας τις διεθνείς συμβάσεις του 1926 και 1929, κατέσχεσαν όλες τις αποθήκες τροφίμων. Επέβαλαν παρακράτηση στα αγροτικά προϊόντα (κυρίως δημητριακά), στερώντας τα από τον ελληνικό λαό. Έτσι, κυρίως από τις αγορές των πόλεων, έλειψαν τα βασικά τρόφιμα και σύντομα ήρθε ο λιμός. Σε συνδυασμό με το βαρύ χειμώνα του 1942-43 και την έλλειψη καυσίμων, ο θάνατος τριγύριζε στις γειτονιές των πόλεων (κυρίως στην Αθήνα), ο δε “άνθρωπος κατάντησε πραμάτεια”, όπως έγραψε ο Γ. Σεφέρης.

Εμίλ Σάντστρομ

   Μετά από συμφωνία που επιτεύχθηκε μεταξύ των εμπόλεμων πλευρών (Άγγλων και Γερμανών), συστάθηκε σουηδοελβετική επιτροπή που διένειμε τρόφιμα στην Ελλάδα. Από το Φθινόπωρο του 1942 σχηματίστηκε η Επιτροπή Διαχειρίσεως Βοηθημάτων Ελλάδος με επικεφαλής τους Σουηδούς Πωλ Μον[1], διπλωμάτη και Εμίλ Σάντστρομ[2], πρώην αρχιδικαστή. Συνεργάτες τους ήταν ο Νίλσον, ο Στούρε Λιννέρ, και ο Ν. Νόρντεστρομ, λοχαγός. Απ’ αυτούς ο Νίλσον σκοτώθηκε από βομβαρδισμό στη Μυτιλήνη όπως και ο Ν. Νόρντεστρομ στη διάρκεια μιας επιχείρησης μεταφοράς τροφίμων στον ποταμό Σπερχειό, εκτελώντας το καθήκον τους.

   Αντιπρόσωπος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού (Δ.Ε.Σ.) για τον πληθυσμό που λιμοκτονούσε στην Ελλάδα ανέλαβε ο Εμίλ Σάνστρομ[3] (1886-1962). Αυτός διαχειρίσθηκε το ζήτημα με λεπτότητα απέναντι στους άρπαγες κατακτητές, υπήρξε ο κινητήριος μοχλός για την εξασφάλιση διακίνησης και διανομής των τροφίμων, διοργάνωσε συσσίτια και έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα παιδιά. Με Σουηδικά πλοία έφθαναν τρόφιμα, φάρμακα, ρούχα και κάθε είδος πρώτης ανάγκης από κάθε γωνιά της γης για να μοιραστούν σε όλη την Ελλάδα. Ενδεικτικά αναφέρεται πως παραλήφθηκαν και διανεμήθηκαν περίπου 700.000 τόνοι τροφίμων και περισσότεροι από 3.000 τόνοι ρούχων και υποδημάτων.

Στούρε Λιννέρ

   Ο Στούρε Λιννέρ (Σ.Λ.), στη διάρκεια του 1943, είχε ήδη αποκτήσει τον τίτλο του υφηγητή της ελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας. Στα πλαίσια της διεθνούς βοήθειας προς την Ελλάδα εργάστηκε ως υπεύθυνος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, με τομέα ευθύνης τη Στερεά Ελλάδα (Ρούμελη) και Θεσσαλία, την περίοδο 1943-45.

   Τα τρόφιμα του Δ.Ε.Σ. τα έφερναν στη Λαμία με φορτηγά και τα αποθήκευαν σε αποθήκη (δεν είναι γνωστή η θέση της) και μετά γινόταν διανομή τους μέσω των ιερών ναών (ενοριών) της πόλης. Είναι πιθανό να αποθήκευαν τρόφιμα του Δ.Ε.Σ. στα κτίρια της Δημοτικής Αγοράς της Λαμίας. Αυτά περιλάμβαναν γάλατα, ζάχαρη και κονσέρβες (δεν είναι γνωστό το περιεχόμενό τους). Τα γραφεία του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού (Δ.Ε.Σ.) ήταν στην οδό Αινιάνων, στα δεξιά, όπως ανεβαίνει ο δρόμος. Εκεί έμενε και ο Στούρε Λιννέρ (υπεύθυνος για την περιοχή μας).

   Το 1944, άρχισαν τα αντίποινα των κατακτητών. Η αγριότητά τους (χωρίς να υποβαθμίζουμε τα πολλά άλλα περιστατικά που έγιναν) κορυφώθηκε με τη σφαγή στο Δίστομο. Λίγες μέρες πριν (στις 14 Ιουνίου) ο Στούρε Λιννέρ παντρεύτηκε στην Αθήνα την εκλεκτή της καρδιάς του, την ελληνίδα Κλειώ. Αμέσως μετά το γαμήλιο γεύμα, το νεόνυμφο ζευγάρι έλαβε εντολή από τον Σάνστρομ για άμεση βοήθεια στο Δίστομο (που για 3 μέρες οι Γερμανοί έσφαζαν και έκαιγαν). Χαράματα έφτασαν. Περιγράφει στο βιβλίο του «Η Οδύσσειά μου» :

«… Από τις άκρες του δρόμου ανασηκώνονταν γύπες από χαμηλό ύψος, αργά και απρόθυμα, όταν μας άκουγαν που πλησιάζαμε. Σε κάθε δέντρο, κατά μήκος του δρόμου και για εκατοντάδες μέτρα, κρεμόντουσαν ανθρώπινα σώματα, σταθεροποιημένα με ξιφολόγχες, κάποια εκ των οποίων ήταν ακόμη ζωντανά. … Η μυρωδιά ήταν ανυπόφορη. Μέσα στο χωριό σιγόκαιγε ακόμη φωτιά στα αποκαΐδια των σπιτιών. Στο χώμα κείτονταν διασκορπισμένοι εκατοντάδες άνθρωποι κάθε ηλικίας, από υπερήλικες έως νεογέννητα. … Από μακριά μας πλησίασε διστακτικά μια γυναίκα. Μας αφηγήθηκε ότι ένας μικρός αριθμός χωρικών πρόλαβε να διαφύγει προτού ξεκινήσει η επίθεση. Μαζί με εκείνη αρχίσαμε να τους ψάχνουμε. Αφού ξεκινήσαμε οι τρεις μας, διαπιστώσαμε ότι [η γυναίκα] είχε πυροβοληθεί στο χέρι. Τη χειρουργήσαμε αμέσως με χειρουργό την Κλειώ. Ήταν το ταξίδι του μέλιτός μας.»

Το Δίστομο καίγεται από τους Γερμανούς (10-6-1944)

    Τον Οκτώβριο του 1944, οι Γερμανοί έφευγαν από την Ελλάδα, με τον ίδιο καταστροφικό τρόπο, που ήρθαν (αντίποινα, εκτελέσεις, ανατινάξεις) αλλά και δεχόμενοι διαρκή χτυπήματα από τους αντάρτες. Στο Δίστομο ομάδα ανταρτών κατάφερε και περικύκλωσε μια γερμανική μονάδα. Η αιματηρή εκδίκηση αναμενόταν, όταν μάλιστα για αρκετό χρονικό διάστημα έλλειπαν τα τρόφιμα από το Δίστομο. Ο Στούρε Λιννέρ με τη γυναίκα του έφτασαν σύντομα με ένα φορτίο τροφίμων. Ο σεβάσμιος παπάς με τη βιβλική γενειάδα, έχοντας τον αρχηγό των ανταρτών δίπλα του, αφού ευχαρίστησε για τη βοήθεια, του είπε[4] :

 «Εδώ είμαστε όλοι πεινασμένοι, τόσο εμείς οι ίδιοι, όσο και οι Γερμανοί αιχμάλωτοι. Τώρα, εάν εμείς λιμοκτονούμε, είμαστε τουλάχιστον στον τόπο μας. Οι Γερμανοί δεν έχουν χάσει μόνο τον πόλεμο, είναι επιπλέον και μακριά από την πατρίδα τους. Δώστε τους το φαγητό που έχετε μαζί σας, έχουν μακρύ δρόμο μπροστά τους».

   Αυτό είναι το μεγαλείο ενός λαού. Είναι μια σύγκριση των δύο πολιτισμών (λαών) αναγκαία για κάθε χρονική περίοδο.

   Στις 17 Οκτωβρίου 1944, οι Γερμανοί ήταν έτοιμοι να αποχωρήσουν από τη Λαμία. Ο Γερμανός Διοικητής ενημέρωσε τον Στούρε Λιννέρ ότι τα μεσάνυχτα θα ανατιναχτούν οι αποθήκες τροφίμων των Γερμανών, το τηλεφωνικό Κέντρο, το Εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρείας και οι αποθήκες πυρομαχικών (στο στρατόπεδο Τσαλτάκη). Το επόμενο πρωί θα φύγουν από τη Λαμία.

   Θυμίζουμε ότι οι αποθήκες τροφίμων των Γερμανών ήταν : στην οδό Παλαιολόγου (2 αποθήκες κοντά στου Ριζοκώστα), άλλη κοντά στο Σιδ. Σταθμό Λαμίας, στο κτίριο του Γυμνασίου Αρρένων, στο ημιτελές κτίριο του Νοσοκομείου Λαμίας (οδός Φλέμιγκ), κ.ά. Αναφέρεται (δύσκολο να επιβεβαιωθεί) ο αριθμός 10 αποθηκών συνολικά! Τα τρόφιμα ήταν κυρίως τυριά (κεφαλοτύρι, γραβιέρα, κλπ) σε μεγάλα κεφάλια των 10 κιλών καθένα. Η ποσότητα των τροφίμων ήταν μεγάλη.

   Ο Σ.Λ. συγκέντρωσε 15-20 νέους της πόλης και τους μίλησε ότι - αν θέλουν - θα αναλάβουν τη φύλαξη των γερμανικών αποθηκών τροφίμων (για να μην λεηλατηθούν). Όλοι δέχτηκαν και φέροντας το περιβραχιόνιο του Δ.Ε.Σ., υλοποίησαν την αποστολή αυτή. Σε συνάντηση του Σ.Λ. με το Γερμανό διοικητή, τον έπεισε να μην ανατιναχτούν οι αποθήκες τροφίμων, εφόσον θα φυλάσσονται από μέλη του Δ.Ε.Σ.

Ο Στούρε Λιννέρ σε νεότερη ηλικία

  Ο τότε 20χρονος Γεώργιος Γεωργουλόπουλος[5] (Γ. Γ.), που ήταν στην ομάδα φυλάκων και εργαζόταν ως βοηθός μηχανικού στην Ηλεκτρική Εταιρεία Λαμίας, ζήτησε επίμονα από τον Σ.Λ. να πάει στο Γερμανό διοικητή και να τον πείσει να μην ανατιναχθεί το Εργοστάσιο[6] της Ηλεκτρικής Εταιρείας. Λίγα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα, με κίνδυνο της ζωής του, ο Σ.Λ. ξαναπήγε στο Γερμανό διοικητή[7] και κατάφερε να τον μεταπείσει, ώστε να μην ανατιναχθεί το Ηλεκτρικό Εργοστάσιο.

   Στις 12 ακριβώς ακούστηκε η έκρηξη στο κτίριο της Τηλεφωνικής εταιρείας[8] που ήταν λίγο πιο πάνω στην οδό Αινιάνων. Στις 1 μετά τα μεσάνυχτα, έγινε η διανομή των φυλάκων (από 2 άτομα σε κάθε μια) στις αποθήκες τροφίμων.

   Το επόμενο πρωί 18 Οκτωβρίου (ημέρα της εορτής του Αγίου Λουκά) οι Γερμανοί είχαν φτάσει στην Καμηλόβρυση. Κάποια βλήματα έπεσαν στην περιοχή του Κάστρου (ίσως των Γερμανών). Ο λαός φοβήθηκε αλλά μετά όλοι βγήκαν στους δρόμους.

  Το απομεσήμερο ήρθε μια Επιτροπή (ήταν πρόσωπα άγνωστα στους νέους που φύλαγαν τις αποθήκες) και τους δήλωσε ότι αυτά τα τρόφιμα ανήκουν και θα δοθούν στο λαό. Τότε όλοι οι εθελοντές έφυγαν και πήγαν στα σπίτια τους. Τα τρόφιμα μοιράστηκαν στον κόσμο, αλλά ο τρόπος που δόθηκαν ήταν άτακτος, όπως επίσης δε γνωρίζουμε αν ήταν και δίκαιος.

   Έκτοτε, όσοι ήξεραν τον Λιννέρ δεν τον είδαν και προφανώς έφυγε από την πόλη. Στη Λαμία ήταν πολύ αγαπητός. Τον είχαν σαν πατέρα τους. Στην πείνα βοήθησε πολύ. Από τα γάλατα του Δ.Ε.Σ. έζησε πολύς κόσμος. Ήταν ένας πραγματικός φιλέλληνας. Αρκεί να θυμίσουμε το στιχάκι που έλεγε τότε ο κόσμος, που μαζευόταν κάτω απ’ το μπαλκόνι του σπιτιού που έμενε (στην οδό Αινιάνων):

«Βγες Linner στο μπαλκόνι, ο λαός πεινάει, κρυώνει».

   Τα επόμενα χρόνια (1946-60) ο Στούρε Λιννέρ εργάστηκε για λογαριασμό σουηδικών βιομηχανικών εταιριών (όπως π.χ. της Electrolux) σε διάφορες χώρες (και σε χώρες της Αφρικής). Για μικρό διάστημα ήταν υπεύθυνος του τμήματος κοινωνικών σχέσεων της Ένωσης Εργοδοτών Σουηδίας.

  Το 1960 έγινε αναπληρωτής γενικός γραμματέας του ΟΗΕ και διευθυντής του τμήματος τεχνικής βοήθειας στο Κονγκό (μετά Ζαΐρ). Ως διπλωμάτης, την περίοδο 1960-62, ήταν γενικός διευθυντής της αποστολής του ΟΗΕ στο Κονγκό και ειδικός εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ, Νταγκ Χάμμερσκελντ (Dag Hammarskjold). Ο Χάμμερσκελντ σκοτώθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα το Σεπτέμβριο του 1961. Ο Στούρε Λιννέρ δεν ταξίδεψε με το αεροπλάνο αυτό (παρέμεινε στην Κινσάσα) και ευτυχώς σώθηκε!

   Το 1962 διορίστηκε στο Πρόγραμμα του ΟΗΕ για την Ανάπτυξη (UNDP), ως μόνιμος εκπρόσωπος στην Ελλάδα, την Τυνησία (1968-1971) και στην Αίγυπτο το 1973. Το 1963 υπέβαλε στη Σουηδική Ακαδημία πρόταση υποψηφιότητας του Γιώργου Σεφέρη για το βραβείο Νόμπελ ποίησης. Μετέφρασε στα σουηδικά το συγγραφικό έργο του ποιητή.

   Στα μαύρα χρόνια της χούντας των συνταγματαρχών στην Ελλάδα στήριξε τον αντιδικτατορικό αγώνα. Ήταν ένας από τους εμπνευστές της ίδρυσης της νέας Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο.

   Ήταν επικεφαλής της αποστολής του ΟΗΕ στην Καμπότζη (μεσολαβητής) και εκπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού στη χώρα αυτή και στην Αφρική. Την περίοδο 1978-1993 η Καμπότζη σπαρασσόταν από 15ετή εμφύλια διαμάχη και πόλεμο.

   Στη δεκαετία του ’80, βοηθώντας στην προσπάθεια της Μελίνας Μερκούρη, ίδρυσε τη Σουηδική Επιτροπή για την Επιστροφή των Ελγινείων Μαρμάρων στην Ελλάδα και ήταν επίτιμος πρόεδρός της.

   Έκανε πολλά ταξίδια στον κόσμο. Με τη σύζυγό του Κλειώ έζησε για πολλά χρόνια στην Αθήνα (όπου είχε δικό του σπίτι) και στις Σπέτσες. Το 1990 συνταξιοδοτήθηκε.

   Τιμώντας το έργο του και τη μεγάλη προσφορά του, του αποδόθηκε ο τίτλος του επίτιμου καθηγητή της ελληνικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας. Ήταν έξοχος γνώστης του ελληνικού πολιτισμού. Επίσης ονομάστηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Κύπρου. Το 2004 η ελληνική κυβέρνηση του απένειμε τον τίτλο του «Πρεσβευτή του Ελληνισμού».

Το εξώφυλλο του βιβλίου

“Στιγμές με τον Στούρε Λιννέρ”

  Το 2005 απεβίωσε η σύζυγός του Κλειώ. Ο Στούρε Λιννέρ επέστρεψε στη Σουηδία όπου και έζησε τα επόμενα χρόνια. Το 2009 του απονεμήθηκε η ύψιστη τιμητική διάκριση της Σουηδίας, το μετάλλιο Serafimer.

   Στις 12 Οκτ. 2009, στο Μουσείο Μπενάκη, παρουσιάστηκε το βιβλίο "Moments with Sture Linnér" ("Στιγμές με τον Sture Linnér") από τις εκδόσεις Γκοβόστη, της δημοσιογράφου Λεονής Καρόκη και με πρωτοβουλία του Σουηδού πρέσβυ Χάκαν Μάλκβιστ.

   Το πνευματικό έργο του είναι πολύ σημαντικό. Έχει μεταφράσει (μεταξύ άλλων) Όμηρο, Θουκυδίδη, Ξενοφώντα, Αισχύλο, Άννα Κομνηνή και Μιχαήλ Ψελλό. Συνέβαλε στη διάδοση του ελληνικού πνεύματος στις Σκανδιναβικές χώρες (για το Βυζάντιο, την αρχαιότητα, αλλά και τη σύγχρονη Ελλάδα). Εξέδωσε σειρά εισαγωγών στην Αρχαία Ελληνική Λογοτεχνία. Βιβλία του είναι : “Η γέννηση της Ευρώπης” (1961), “Η Φρεντερίκα Μπρέμερ στην Ελλάδα” (1964), “Όμηρος” (1985) και τα απομνημονεύματά του με τον τίτλο “Η Οδύσσειά μου” (1982).

   Ο Στούρε Λιννέρ πέθανε το Μάρτιο του 2010, σε ηλικία 93 ετών. Ο τότε υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλος Γερουλάνος, τον αποχαιρέτισε λέγοντας : «Με τη δράση του ο Sture Linner και με τη βαθιά αγάπη του για τον ελληνικό πολιτισμό - αρχαίο, βυζαντινό και σύγχρονο - αποτέλεσε για τη χώρα μας έναν αφοσιωμένο φίλο. Χάσαμε έναν πολύτιμο σύμμαχο. Είναι τιμή μας που ο Sture Linner επέλεξε να μείνει το όνομά του συνδεδεμένο στην αιωνιότητα με τον Όμηρο, τον Αισχύλο, τον Σεφέρη, το Βυζάντιο, την Ελλάδα. Ένα μεγάλο ευχαριστώ». Ο τότε πρωθυπουργός κ. Γ. Παπανδρέου τον ονόμασε μεγάλο Έλληνα «που είχα την τύχη να γνωρίζω προσωπικά».

   Δυστυχώς οι τοπικοί αιρετοί εκπρόσωποι (δήμαρχος Λαμίας, περιφερειάρχης) αγνόησαν επιδεικτικά αυτό τον άνθρωπο[9] που βοήθησε επισιτιστικά το λαό της περιοχής και έσωσε κόσμο - κυρίως τα παιδιά - το φιλέλληνα που έσωσε τις γεμάτες από τρόφιμα Γερμανικές αποθήκες και το Ηλεκτρικό Εργοστάσιο από την ανατίναξη. Δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι δεν ήξεραν! Επικαλούμαι (i) εργασία μου με τίτλο “Ηλεκτρική Εταιρεία Λαμίας”, που δημοσιεύτηκε στο περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2003, σελ. 94-111, Λαμία και (ii) σημείωμα του υπογράφοντος με τίτλο “Αγνωμοσύνη”, στις αρχές Ιανουαρίου 2004, που δημοσιεύτηκε στην εφ. “ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ”.

   Τουλάχιστον ο Δήμος Λαμιέων οφείλει την αποκατάσταση, έστω και μεταθανάτια. Καλώ το Δήμαρχο Λαμίας να εισηγηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο, την απονομή του τίτλου του ευεργέτη της πόλης για τη μεγάλη προσφορά του Σ.Λ., την επίδοση του τίτλου τιμής σε απόγονό του και την τιμητική ονομασία ενός δρόμου της ως “οδό Σουηδού ευεργέτη Στούρε Λιννέρ”. Ταυτόχρονα, έστω και με μεγάλη χρονική καθυστέρηση, την απόδοση της οφειλόμενης τιμής στον κ. Γεώργιο Γεωργουλόπουλο, η επιμονή του οποίου προς τον Σ.Λ. έσωσε το Εργοστάσιο της Ηλεκτρικής Εταιρείας Λαμίας.

   Είναι καλές οι θέσεις των δημάρχων και συμβούλων, αλλά η αχαριστία δεν επιτρέπεται να μείνει … Αιδώς!

Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος

                φυσικός

 ------------------------------------------

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΑΝΑΦΟΡΕΣ –ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ

1. Από την ιστοσελίδα  http://www.biblionet.gr/
2. Από την ιστοσελίδα (Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς) : mikrosromios.gr
3. εφ. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 12-4-2011, Αρχείο Πολιτισμού, άρθρο της Χριστίνας Δαμουλιανου.
4. Βιβλίο : “Η Μαύρη Βίβλος της Αντίστασης”, σ. 111-116, Αθήνα.
5. Στούρε Λιννέρ : "Η Οδύσσειά μου" (1982)
6. Κωνσταντίνου Αθ. Μπαλωμένου : “Ηλεκτρική Εταιρεία Λαμίας”, περ. ΦΘΙΩΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2003, σελ. 94-111, Λαμία.
7. Μαρτυρία-συνέντευξη με τον κ. Γεωργ. Γεωργουλόπουλο, συνταξιούχο ΔΕΗ.
8. Μαρτυρία-προσθήκη του Δημητρίου (Τάκη) Πενταγιώτη, πολιτικού-μηχανικού, στην εφ. ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ, φ. 20657, σελ. 7, Τρίτη 22 Ιουλίου 2014, Λαμία.

----------------------------------------------------

Η εργασία “Στούρε Λιννέρ - Άγνωστοι ευεργέτες του τόπου” δημοσιεύτηκε στην εφ. “ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ”, φ. 20655, σελ. 8-9, Λαμία.

------------------------------------------------

ΠΡΟΣΘΗΚΗ κ. ΔΗΜΗΤΡΗ (ΤΑΚΗ) ΠΕΝΤΑΓΙΩΤΗ, πολιτικού μηχανικού:

   Στο Λ.Τ. της 18-7-2014 διάβασα το άρθρο του συμπολίτη μας κ. Κων/νου Μπαλωμένου που αναφέρεται στο Σουηδό Στούρε Λιννέρ τον υπεύθυνο του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού με τομέα ευθύνης τη Στερεά Ελλάδα και Θεσσαλία την περίοδο 1943-45.

   Ως απλός Λαμιώτης θέλω να συγχαρώ τον κ. Μπαλωμένο γιατί για μια ακόμα φορά με τις έρευνές του και τα δημοσιεύματά του φέρνει στο φως γεγονότα και πρόσωπα της παλιάς Λαμίας που δυστυχώς οι σημερινοί κάτοικοί της αγνοούν.

   Έχοντας σήμερα κάποια προχωρημένη ηλικία, το 1943-45 ήμουν μαθητής του δημοτικού ηλικίας 10-12 ετών, τα γεγονότα της εποχής εκείνης τα έζησα και τα θυμάμαι σήμερα πολύ καλά. Τον εκπρόσωπο του ∆.Ε.Σ. Στ. Λιννέρ τον θυμάμαι επίσης. Ήταν ένας ψηλός ωραίος άνδρας και οι Λαμιώτες τότε τον εκτιμούσαν πάρα πολύ. Σε συνδυασμό με όσα γράφει ο κ. Μπαλωμένος και τις δικές μου αναμνήσεις για τον Στ. Λιννέρ, μπορώ να πω απερίφραστα ότι ήταν Έλληνας περισσότερο από πολλούς σημερινούς Έλληνες.

   Ωστόσο σε όσα γράφει ο κ. Μπαλωμένος θέλω να προσθέσω και ένα περιστατικό όπως σήμερα το θυμάμαι.

   Στις 18 Οκτωβρίου (ημέρα του Αγίου Λουκά) οι Γερμανοί εγκατέλειψαν τη Λαμία συντεταγμένοι χωρίς καμία πίεση. Αυτό που λέγεται και έχει γραφεί ότι ο ΕΛΑΣ με τον Άρη απελευθέρωσαν με μάχη τη Λαμία είναι μύθος. Ο Άρης ήρθε στην πόλη μας δυο - τρείς μέρες μετά την απελευθέρωσή της.

   Όταν οι Γερμανοί αποχωρώντας είχαν φτάσει στην Καμηλόβρυση, έπεσαν κάποιες τουφεκιές από αντάρτες που εξόργισαν τον διοικητή τους ο οποίος είχε κάνει κάποιες παραχωρήσεις χάρη στην παρέμβαση του Λιννέρ. Οι Γερμανοί ανέκοψαν την αποχώρησή τους με πρόθεση να επιστρέψουν στη Λαμία για αντίποινα εξ’ αφορμής της παρενόχλησής τους από τους αντάρτες.

   Κανείς δεν ξέρει βέβαια τι θα ήταν αυτά τα αντίποινα. Σίγουρα όμως μπορεί κανείς να υποθέσει ότι η ανατίναξη του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην οδό Λεωνίδου και η καταστροφή των αποθηκών με τα τρόφιμα θα ήταν το ελάχιστο.

   Τότε ο Λίννερ αμέσως παίρνει το αυτοκίνητό του και με αναπεπταμένο ένα άσπρο σεντόνι για λευκή σημαία, σπεύδει να συναντήσει το διοικητή των Γερμανών που επέστρεφαν προς την Λαμία. Για μια ακόμα φορά ο Λίννερ, με το μεγάλο κύρος του, έπεισε το Γερμανό διοικητή ότι οι Λαμιώτες καμία σχέση δεν έχουν με το περιστατικό της παρενόχλησής τους από τους αντάρτες και οι Γερμανοί ξανάρχισαν την αποχώρησή τους.

   Το περιστατικό αυτό μόνο κάποιοι Λαμιώτες της εποχής εκείνης που βρίσκονται στη ζωή το γνωρίζουν και το έχω συζητήσει μαζί τους. Ήταν και αυτό μια ακόμα προσφορά του Λιννέρ προς την πόλη μας. Και η Λαμία πως αναγνώρισε τη μεγάλη προσφορά του μεγάλου αυτού φιλέλληνα; Με πλήρη αγνόηση και αδιαφορία ως συνήθως. Γι’ αυτό και όλοι μας πρέπει όχι απλά να συμφωνήσουμε με τον κ. Μπαλωμένο, αλλά και να κινητοποιηθούμε και να πιέσουμε ώστε «τουλάχιστον ο ∆ήμος Λαμιέων οφείλει την αποκατάσταση έστω και μεταθανάτια ...και την τιμητική ονομασία ενός δρόμου του ως οδό Σουηδού Ευεργέτη Στούρε Λιννέρ».

   Φίλε κ. Μπαλωμένε προσωπικά δεν τρέφω πολλές ελπίδες. Οψόμεθα.

----------------------------

Η συμπλήρωση-προσθήκη του κ. Τάκη Πενταγιώτη δημοσιεύτηκε  στην εφ. «ΛΑΜΙΑΚΟΣ ΤΥΠΟΣ», φ. 20657, σελ. 7, Τρίτη 22 Ιουλίου 2014, Λαμία

              ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

---

[1] Παρέμεινε στην Ελλάδα 7 μήνες (από Σεπτέμβριο 1942  μέχρι το Μάρτιο 1943).

[2] Έμεινε στην Ελλάδα μέχρι το Μάρτιο του 1945.

[3] Ήταν αντιπρόεδρος του Σουηδικού Ερυθρού Σταυρού την περίοδο 1944-48 και στη συνέχεια έγινε πρόεδρός του. Διετέλεσε Πρόεδρος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου (1950-1959).

[4] Από το βιβλίο “Η Μαύρη Βίβλος της Αντίστασης”, σ. 111-116.

[5] Τον αειθαλή 90χρονο κ. Γεώργιο Γεωργουλόπουλο ευχαριστώ πολύ για τις πληροφορίες που μου έδωσε. Ήταν ένα μικρό χρονικό του διημέρου της αποχώρησης των Γερμανών από τη Λαμία.

[6] Τη νύχτα εκείνη το Ηλεκτρικό Εργοστάσιο δούλευε και στη βάρδια ήταν οι : Δημήτριος Κατσούδας, Ηλίας Κουτσοχιώνης, Νικόλαος Καστανάς, Κωνσταντίνος Γεωργουλόπουλος, Νικόλαος  Κατσαούνος και Αντώνιος Οικονομίδης.

[7] Το κτίριο όπου βρισκόταν ήταν στη δυτική γωνία των οδών Τσιριμώκου και Μανωλίδου. Πιθανά ο Γερμανός Διοικητής λεγόταν Κέντορ. [Από Συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Λαμίας, πράξη 24/23-8-1944, Δήμου Λαμιέων].

[8] Η εταιρεία λεγόταν ΑΕΤΕ (Ανώνυμος Ελληνική Τηλεφωνική Εταιρεία).

[9] Μου αναφέρθηκε ότι περί το έτος 2000 ο Στούρε Λιννέρ ήρθε στη Λαμία (δεν έμαθα, αν ήταν μετά από πρόσκληση ή από δική του πρωτοβουλία). Πιθανά, παρέμεινε για 2-3 μέρες, χωρίς όμως να κληθεί, ούτε να τιμηθεί από εκπρόσωπο κάποιας αρχής. Πάντως στον τοπικό τύπο δεν δημοσιεύτηκε κάποια ανάλογη εκδήλωση. Δεν μπορώ να επιβεβαιώσω κάτι τέτοιο.